تردیدی نیست که انسان اگر به خودی خود در نظر گرفته شود، مقتضای طبیعت او آن است که قدرت انتخاب گزینه مورد نظر خود را از میان گزاره های متعدد داشته باشد . از این قابلیت به آزادی تکوینی تعبیر می شود. در مباحث نظام سیاسی اسلام، این معنا از آزادی مورد نظر نیست .
آزادی مورد نظر آن قابلیتی است که انسان در زندگی اجتماعی از آن برخوردار است .انسان هنگامی که در جامعه زندگی می کند نمی تواند هر کاری را که خواست انجام دهد . همه عقلا اذعان دارند که آزادی انسان در جامعه محدود می شود.عقل نیز درک می کند که انسان در جامعه نمی تواند و حق ندارد ظلم کند.
از آن جا که خداوند ، افعالش عین عدل است نسبت به آن چه انجام می دهد مورد مؤاخذه و سؤال قرار نمی گیرد. البته عقل است که حکم می کند خداوند باید کامل مطلق باشد و عادل باشد، از این رو عقل کشف می کند که خداوند هر کاری انجام دهد عین عدل است. نظام سیاسی و اجتماعی به انسان در چارچوب عدل آزادی می دهد و اگر اصل پنجم نظام سیاسی اسلام، آزادی است آن آزادی مقصود است که در چارچوب «عدل» باشد:
« یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الأَغْلالَ الَّتی کانَتْ عَلَیْهِمْ»

جهت دریافت فایل صوتی این جلسه کلیک کنید