چهارمین مطلب درباره اصل آزادی در نظام سیاسی اسلام به بررسی این مساله اختصاص دارد که در نظام سیاسی اسلام ، ایا اصل اولی آزادی است یا محدودیت؟ این مساله گاه ناظر به عالم ثبوت مطرح می شود و گاه ناظر به عالم اثبات. بالحاظ عالم ثبوت ، از دیدگاه اسلامی انسان موجودی مسئول آفریده شده است و از این رو باید رفتار او بر وفق عدل و مصلحت باشد . در مباحث علم اصول ، این مطلب تحت عنوان «حق الطاعة» مطرح می شود.بر این اساس مسئول بودن انسان اقتضاء می کند که هر فعل و رفتاری را که احتمال دهد بر خلاف اراده الهی باشد ، ترک کند. بنابر این اصالت احتیاط عقلی حاکم است، نه قاعده قبح عقاب بلا بیان. با لحاظ عالم اثبات و بر پایه مراجعه بع ادله شرعی اصل بر آزادی است که در روایات مرح شده است:«رفع عن امتی مالا یعلمون» و «کل شی مطلق حتی یردفیه الهی». انسان آزاد است هر کاری انجام دهد مگر آنکه ثابت شود آن کار بر خلاف عدل و مصلحت است. از این رو می توان گفت ادله شرعی مثل حدیث رفع «امتنایی» است. چنین امتنایی تنها از ناحیه کسی امکان پذیر است که انسان نسبت به او «مسئول» است.پنجمین مطلب درباره اصل آزادی در نظام سیاسی اسلام ، به بررسی قیود و محدودیت های آزادی می پردازد. براین اساس حاکم منصوب از سوی خداوند حق وضع محدودیت برای آزادی ندارد ، مگر در مواردی که وضع محدودیت مشتمل بر عدل و مصلحت باشد.

فايل صوتي كامل روز دو شنبه (1392/02/23) را میتوانید از اینجا دانلود نمایید.