معرفی فعالیت های مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی دبیرخانه خبرگان رهبری

مقدمه
 هرچند پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس نظام مقدس جمهوری اسلامی، زمینه توجه بیشتر پژوهشگران را به آموزه های سیاسی و اجتماعی اسلام و نقش آن در حوزه عمومی فراهم کرد؛ اما روند پر شتاب انقلاب، امکان طراحی همه جانبه نظام حکومتی اسلام را از انقلابیون گرفت و شرایط ویژه سالهای نخستین انقلاب و سپس جنگ تحمیلی، مانع از تحقیقات نظری و کاربردی عمیق و بلند مدت در این باره شد. فلسفه وجودی مرکز تحقیقات حکومت اسلامی، تولید، ترویج و تبیینِ مباحث مهمِ اندیشه سیاسی اسلام  و مسائل حکومت اسلامی است که در سایه تلاش های محققانه و عالمانه قابل دستیابی است. مجلس خبرگان با توجه به نیازهای فکری و علمی کشور و تأکیدات مکرّر مقام معظّم رهبری، در اجلاسیه 28/11/1371 مسئولیت پژوهش در موضوع حکومت اسلامی را بر عهده "دبیرخانه مجلس خبرگان" گذارد. بر اساس این مصوبه، مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی در سال 1372 به منظور تبیین، تعمیق و توسعه اندیشه سیاسی اسلام و حکومت اسلامی بنیان گذارده شد. گستره فعالیت های مرکز تحقیقات بر اساس ساختار و شرح وظایف در دو سطحِ داخل و خارج، کشور است.

 برنامه های  مرکز
از سال1392 و برعهده گرفتن مسئولیت این مرکز توسط حضرت آیت الله بوشهری«حفظه الله» فصل جدیدی از فعالیت های مرکز آغاز شده است. در عرصه آموزش، تحقیق و پژوهش، برگزاری نشست های علمی، همایش های استانی و... برخی از این فعالیت ها است. این فعالیت ها مرهون تلاشها و زحمات همه همکاران، بالاخص حضرات آقایان حجه الاسلام رفعتی و حجه الاسلام تلخابی به عنوان قائم مقام وقت مرکز می باشد. از بهمن ماه سال 1397 هم، با معرفی حجه الاسلام دکتر عابدی نژاد به عنوان قائم مقام مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی، این مرکز فعالیتهای آموزشی، علمی و پژوهشی خود را در 6 محور معین و مشخص، به حول و قوه الهی و به شرح ذیل انجام می دهد؛

پژوهش و تحقیقات
یکی از مهترین فعالیت های این مرکز، فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی می باشد. که به فعالیت خود در قالب سه گروه علمی ادامه خواهد داد . این گروه ها عبارتند از
1-گروه اندیشه سیاسی؛ 2-گروه فقه حکومتی؛ 3-گروه موضوعات و مسائل نظام
گروه موضوعات و مسائل نظام خود دارای پنج واحد علمی- تخصصی است که عبارتند از:
1- اقتصادی؛ 2- قضایی؛ 3-تقنینی؛ 4-علم و فنّاوری؛ 5- سیاسی ـ اجتماعی
پنج واحد علمی زیر مجموعه گروه موضوعات و مسائل نظام، با یک نگاه کلان و راهبردی به مجموعه انقلاب ازاول تا امروز، به ارزیابی پیشرفت ها، توقف ها و پس رفت ها نسبت به اهداف انقلاب پرداخته و در یک تعامل سازنده با کارگروه های هیأت اندیشه ورز به ارائه گزارش دقیق علمی و مستند به شواهد میدانی و تحقیقاتی  می پردازند.

آموزش و ترویج
یکی دیگر از فعالیت های مرکز تحقیقات آموزش و ترویج اندیشه و اصل ولایت فقیه و حکومت اسلامی می باشد. حوزه آموزش با تشکیل کارگاه ها و کلاسهای آموزشی اندیشه سیاسی اسلام و تبیین نظریه ولایت فقیه که از سال 95 تاکنون در استانهای اراک- تهران – قم – قزوین و همدان این کلاسها برگزار شده و هم اکنون نیز استمرار دارد. این مرکز در نظر دارد در راستای فعالیت های گذشته ضمن توسعه فعالیت های آموزشی و ترویجی به منظور  تربیت مدرس، دوره ای تحت عنوان«دوره های دانش افزایی اساتید سطوح عالی حوزه» با حضور اساتید را توسعه دهد. لازم به ذکر است که پیش از این دوره های دانش افزایی اساتید سطوح عالی حوزه  از دعوت از اساتید 12استان کشور در تابستان سال 96 در مشهد مقدس به مدت یک هفته برگزار شد

نشست های علمی
یکی دیگر از برنامه های مرکز تحقیقات حکومت اسلامی برگزاری نشست های علمی می باشد. قابل ذکر است که در سال 95-97 بیش از ده نشست علمی در محل سالن همایش های دبیرخانه خبرگان رهبری در قم و با حضور طلاب و فضلای محترم برگزار شده است. این مرکز در نظر دارد ضمن افزایش نشست های علمی در حوزه ولایت فقیه و حکومت اسلامی این نشست ها را در سطوح متفاوت و قالب های متنوع برگزار نماید.

 همایش های استانی
یکی دیگر از فعالیت های مرکز تحقیقات برنامه ریزی و برگزاری همایش های استانی با حضور نمایندگان محترم خبرگان رهبری و برگزاری جلسات مردمی  می باشد. نشست های استانی ، فرصتی را فراهم می آورد تا پیوند عمیق خبرگان ملّت با بدنه عمومی جامعه مستحکم تر گردد و تلاش دشمنان برای ایجاد شکاف در میان مردم ناکام شود. این مرکز در نظر دارد با افزایش فعالیت ها در حوزه همایش های استانی و جلسات مردمی سطح ارتباط و تعامل عمومی را با نمایندگان مجلس خبرگان افزایش دهد.
 

رسانه
به منظور اثر بخشی هر چه بیشتر فعالیت های مرکز تحقیقات فعالیت های این مرکز برخوردار از پیوست رسانه ای خواهد بود بر اساس ظرفیت های موجود ضمن بهره گیری از ظرفیت رسانه ملی می توان از ابزار دیگر نیز سود جست.
1. سایت مرکز تحقیقات
تولید محتوا مناسب با فضای سایت مرکز تحقیات که با نشانی www.rcipt.irدر دسترس علاقمندان حوزه اندیشه سیاسی است و امکانات زیر را در اختیار کاربران قرار می دهد؛ معرفی مرکز، آثار علمی مرکز، خبر و عکس های اجلاس خبرگان، اخبار و مطالب نشست های علمی اندیشه سیاسی اسلام، پرسمان ولایی و چگونگی ارتباط با مرکز.
 
2. فضای مجازی
یکی دیگر از فعالیت های رسانه ای مرکز تحقیقات استفاده از فضای مجازی برای تبیین و اندیشه سیاسی اسلام می باشد.
در حال حاضر با ایجاد کانال های لسان صدق در پیام رسان ایتا با آدرس: http://eitaa.com/markazetahgheeghat و بشری در پیام رسان سروش با آدرس :  @rcipt_ir این فعالیت شروع شده و در آینده نیز با شروع فعالیتهای دیگر، از طریق سایت مرکز اطلاع رسانی خواهد شد.

چاپ و نشر
مرکز تحقیقات در راستای انجام وظیفه ذاتی خود آثار متعددی در حوزه حکومت اسلامی و ولایت فقیه منتشر کرده است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از
1-  الدولة الإسلامیه دولة عالمیة؛ عبدالکریم آل نجف، 1382،
2-  اندیشه های سیاسی محقق نراقی؛ محمد صادق مزینانی، 1381،
3-  پرسش ها و پاسخ هایی درباره مجلس خبرگان رهبری؛ جمعی از محققان، 1385،
4-  پیشینه نظریه ولایت فقیه؛ مصطفی جعفرپیشه، 1380،
5-  حاکمیت سیاسی معصومان(ع)؛ محمد علی رستمیان، 1381-
6-  حکومت علوی؛ هدف ها و مسئولیت ها؛ جمعی از نویسندگان، 1381،
7-  حکومت علوی؛ ساختار و شیوه حکومت؛ جمعی از نویسندگان، 1381،
8-  حکومت علوی؛ کارگزاران؛ جمعی از نویسندگان، 1381،
9-  حکومت علوی؛ بنیان ها و چالش ها؛ جمعی از نویسندگان، 1381،
10- خبرگان ملت (شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان)؛ دفتر اول و دوم، 1379 و   1380 و 1381
11-  مبانی حاکمیت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ حسین جوان آراسته، 1383،
12- جلس خبرگان رهبری؛ جایگاه، عملکرد و شرایط اعضاء؛ جمعی از اساتید و صاحبنظران، 1385،
13-  مدیریت از منظر کتاب و سنت؛ سیدصمصام الدین قوامی، 1383
14-  مفاهیم اساسی نظریه ولایت فقیه؛ مصطفی جعفرپیشه فرد، 1380،
15-  منصب امامت جمعه در حکومت اسلامی؛ مصطفی جعفرپیشه فرد، 1384،
16-  پرسمان ولایی (1) ولایت فقیه و مشروعیت، مصطفی اسکندری، 1390،
17- حکومت اسلامی و حریم خصوصی، مصطفی اسکندری، 1390
18- حکومت اسلامی و اقامه شعائر دینی، ناد علی علی نیا خطیر، 1390،
19-  قانون طبیعی، محمد حسین طالبی، 1390
20-  قدرت در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، حسنعلی سلمانیان، 1390،
21- عدالت در فلسفه سیاسی اسلامی معاصر، علی رمضانی، 1390
در ادامه فعالیت های حوزه نشر این مرکز در نظر دارد عناوین دیگری را که مراحل تحقیق انها به پایان رسیده پس از آماده سازی روانه بازار نشر کند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از
1-درسنامه آموزشی ولایت فقیه ویژه حوزویان؛ مصطفی اسکندری
2-درسنامه آموزشی ولایت فقیه ویژه دانشگاهیان؛ محمد فلاح سلوکلایی
3- بررسی گونه های نقش آفرینی مردم در حکومت اسلامی؛ محمد قاسمی

معرفی فصلنامه علمی ـ پژوهشی حکومت اسلامی

علاوه بر فعالیت های شش گانه فوق در پى تأسيس مركز تحقيقات علمى در دبيرخانه مجلس خبرگان رهبرى در سال 1372 و دعوت از صاحب‏ نظران حوزه و دانشگاه براى تحقيق و پژوهش در زمينه انديشه و فقه سياسى اسلام، لزوم انتشار يك مجله علمى ـ پژوهشى در دستور كار قرار گرفت. ديدار با رهبر معظم انقلاب اسلامى در سال 1375 و تأكيد معظم له بر پيگيرى، تحقيق و پژوهش در اين عرصه، انتشار مجله را تسريع بخشيد.
نخستین شماره در پاییز همان سال برای دستیابی به اهداف زیر منتشر شد:
1. تبيين انديشه سياسى اسلام
2. معرفى فقه سياسى
3. تبيين انديشه حاكميت سياسى مبتنى بر «ولايت فقيه»
4. فراهم‏سازى‏ بسترگفتگوهاى‏ علمى در عرصه ‏سياست دينى
5. پرداختن به تاريخ سياسى مسلمين
«حكومت اسلامى» كه ارائه دهندة انديشه و فقه سياسى اسلام و تداعى‌كننده نهضت علمى و عملى امام خمينى(ره) در جهان معاصر است، مى‏كوشد تا بسترى عالمانه و منطقى براى طرح اين گونه مباحث و تفكر و تأمل درباره آن را فراهم سازد.
این فصلنامه در نهایت و پس از چندین سال انتشار در سال هشتاد و هشت و در پنجاه و دومین شماره به رتبه علمی ـ پژوهشی دست یافت.
اكنون در سال بیست و سوم انتشار اين نشريه، هشتاد و هشت شماره از اين فصلنامه منتشر شده است.

ويژه‏ نامه‏ ها
اين فصلنامه، افزون بر موضوعات متنوع كه در شماره‏هاى عادى خود منتشر كرده، ويژه‏نامه‏ هايى منتشر نموده است. عناوين اين ويژه‏نامه ‏ها عبارتند از:
1. مجلس ‏خبرگان ‏رهبرى؛ جايگاه، مبانى وعملكرد، شمارة8؛
2. حكومت علوى به مناسبت سال اميرالمؤمنين على(ع)، شماره‏هاى 17و18؛
3. انديشه سياسى عاشورا، در سه دفتر، زمينه‏ها، عوامل و اهداف نهضت، رهبرى و مديريت عاشورا و نقش مردم، پيام‏ها و پيامدهاى عاشورا، شماره‏هاى25، 26 و 27؛
4. انديشه سياسى شهيد مطهرى، شمارة 31؛
5. نماز جمعه در جمهورى اسلامى، شمارة 32؛
6. نظارت و پرسشگرى، شمارة 33؛
7. مسؤوليت و پاسخ‏گويى، شمارة 34؛
8. عدالت در جمهورى اسلامى، شماره‏ هاى 35و36؛
9. سند چشم‏انداز بيست‏ ساله جمهورى اسلامى، شمارة 38؛
10. جمهورى اسلامى، شمارة 39؛
11. مجلس خبرگان رهبرى، شماره‏هاى 40و41؛
12. دولت نبوى، شماره‏هاى 42و43.

موفقيت ‏هاى علمى فصلنامه
1. ويژه ‏نامه حكومت علوى (شماره‏هاى 17و18) حائز رتبه اول در سومين دوره كتاب سال ولايت.
2. ويژه ‏نامه انديشه سياسى عاشورا(شماره‏هاى 25، 26 و 27) حائز رتبه اول در پنجمين دوره كتاب سال ولايت.
3. فصلنامه از سوى نخستين جشنواره مطبوعات اسلامى در سال1382، به‏عنوان نشريه برتر در رشته‏ علوم ‏سياسى‏ برگزيده‏ شد.
فصلنامه حکومت اسلامی از مقالات علمی ـ پژوهشی اساتید، محققان و فرهیختگان حوزه و دانشگاه در مقاطع ارشد و دکتری استقبال می نماید.
مقالات صرفاً از طریق سامانه mag.rcipt.ir دریافت می‌شود.